Kabupatèn Acèh Rayek

kabupatèn nyang na di Acèh, Indônèsia
(Geupupinah nibak Acèh Rayek)

Acèh Rayek nakeuh saboh kabupatèn nyang na di Acèh. Nang nanggroë Acèh Rayek nakeuh Janthoë nyang wilayahjih toë ngon gunong Seulawah Agam. Dilee nang nanggroëjih nakeuh Banda Acèh. 'Oh watèë geupeusah Banda Acèh jeuët keu nang nanggroë propinsi, nang nanggroë Acèh Rayek geupinah u Janthoë trôk 'an jinoë.

Kabupaten Aceh Besar

Lambang Kabupaten Aceh Besar



Peuta neuduek Kabupaten Aceh Besar
Koordinat: 5°22′02″N 95°31′52″E / 5.3672°N 95.5312°E / 5.3672; 95.5312
Propinsi Aceh
Qanun UURI Nomor 7 Tahun 1956
Nang nanggroe Kota Jantho
Neumat nanggroe
 - Bupati Mukhlis Basyah
 - DAU Rp. 618.323.628.000.-(2013)[1]
Luwaih 2.686 km2
Ureueng duek
 - Ban dum 310.811 jiwa [2]
 - Padat 115,72 jiwa/km2
Bansa
 - Kode area telepon 0651
Neuweuek nanggroe
 - Keucamatan 23
 - Keulurahan 592
 - Situs web http://www.acehbesarkab.go.id/

Coordinates: 5°22′N 95°30′E / 5.367°N 95.500°E / 5.367; 95.500

Bumoë peusaneut

Aceh Rayek meuceue blah barat ngon La'ot India, blah timu ngon Kabupaten Pidie, blah baroh ngon seulat Malaka, Banda Aceh ngon La'ot Andaman seureuta blah tunong ngon Aceh Jaya.

Na cit pulo-pulo di Acèh Rayek nyang rôh lam wilayah pulo Acèh lagèë pulo Peunasoë ngon pulo Breuëh. Kruëng nyang paléng rayek nakeuh Kruëng Acèh, gunong nyang na nakeuh gunong Seulawah Agam (meuapuy), Seulawah Inong, Paroë, Kulu ngon Batèë Meucica. Uteuën nyang paléng luwah nakeuh Glé Ulu Masén nyang meusambông ngön Acèh Jaya ngön Pidie. Haba ureuëng tuha, bak uteuën nyoëkeuh mantöng na Sukèë Bante Seumileuk.

Peumeurintahan peusaneut

Di Kabupaten Acèh Rayek na 23 boh keucamatan nyang salah saboh wilayahjih nakeuh meupulo nyakni keucamatan Pulo Acèh. Ban dum gampông di Acèh Rayek meubileuëng 599 gampông ngon keulurahan na 5 boh.[3]

Wisata peusaneut

Wisata alam peusaneut

 
Lhôk Mata Ië

Teumpat-teumpat ngon alam nyang ceudaih di Aceh Rayek nakeuh:

  • Gunong Seulawah Agam
  • Gunong Paroë
  • Panté Lhok Nga
  • Panté Lam Pu'uk
  • Panté Ujong Batèë
  • Panté Lhok Mata Ië
  • Panté Lhok Mè
  • Ië Seu'uëm
  • Ië rhôt Suhôm di Lhôöng
  • Ië rhôt Kuta Malaka
  • Ië rhôt Peukan Biluy
  • Waduk Keuliling di Kuta Cot Glië

Wisata budaya peusaneut

 
Saboh glé di Ujông Pancu

Teumpat-teumpat meuseujarah di Acèh Rayek nakeuh:

  • Musium Cut Nyak Dhiën dilèë nakeuh rumoh aseuli Cut Nyak Dhiën. Jinoë meuasoë dabeueh Acèh meuseujarah nyang geupeulara le peumeurintah Kabupaten Acèh Rayek. Rumoh nyang aseuli ka jitôt le Beulanda. Bagian rumoh nyang mantong aseuli nakeuh pondasijih sagay. Rumoh nyang na jinoë nakeuh rèplikajih mantöng.[4]
  • Meuseujid Indra Puri teuduek di 25 km seulatan arah u Midan. Yoh goh Islam jitamöng u Indra Puri, meuseujid nyoë nakeuh saboh kuil Hindu. 'Oh lheueh ureueng Indra Puri jitamöng Islam, kuil geu'ubah jeuët keu meuseujid. Luwah area meuseujid nakeuh 33.875 m², ngon manyang tanoh 4,8 mètè di ateueh muka la'ôt. Toë meuseujid ngon Kruëng Acèh na meu 150 mètè.[4]
  • Kuta Indra Patra teuduek ± 19 km nibak Banda Aceh arah u Kruëng Raya, toë ngon Panté Ujông Batèë. Bak riwayat jameun, kuta nyoe geupeudong bak masa yoh goh Islam jitamong u Acèh, nyang masa nyan nakeuh masa keurajeun Hindu, Keurajeun Indra Patra. Na cit riwayat nyang kheun kuta nyoe geupeudong bak masa Keurajeun Acèh Darussalam lam useuha meutheun nibak seurangan Portugéh. Kuta nyoë rayek that manfaatjih yôh jameun Sultan Iskandar Muda nyang aseuka la'ôtgeuh, bak watèë nyan, geupimpin lé Laksamana Malahayati.[4]
  • Maktab Tanoh Abèë na di gampông Tanoh Abèë, di barôh Gunong Seulawah. Maktab nyoë na lam kompleks Dayah Tanoh Abèë nyang geupeudong lé keluarga Fairus nyang masa jayageuh 'oh geumat lé Syekh Abdul Wahab nyang geuturi ngon nan Teungku Chik Tanoh Abèë. Gobnyan wafeut bak 1894, ngon makam di Tanoh Abèë. Naskah (manuskrip) Dayah Tanoh Abèë mulai geupeusapat bak masa Syekh Abdul Rahim, tu nibak Syekh Abdul Wahab. Naseukah keuneulheueh geutuléh 'oh masa Syekh Muhammad Sa’id, aneuk nibak Syekh Abdul Wahab nyang wafeuet bak thon 1901 di Banda Acèh, lam béncara Beulanda.[4]

Peunajôh Khaih peusaneut

 
Beundông Kruëng Acèh di Seulimeum

Acèh Rayek le peunajôh khaih nyang ka geuturi lé masyarakat lagèë:

  • Boh puni aram
  • Sië Reubôh
  • Sië Tu'om
  • Gulè Manok Acèh Rayek
  • Gulè Biëng Acèh Rayek
  • Eungkôt Paya
  • Manok Crôh ôn teumuruy ngön seukèë (ayam tangkap lawét nyoë)
  • La'én-la'én

Gamba peusaneut

peusaneut

  1. ^ "Perpres No. 10 Tahun 2013". 2013-02-04. Diarsipkan dari versi asli tanggal 2013-02-14. Diakses tanggal 2013-02-15. 
  2. ^ http://www.nad.go.id/uploadfiles/PENDUDUK/PENDUDUKBULANJUNI_08.pdf[hubông luwa maté]
  3. ^ "Profil Aceh Besar". Diarsipkan dari versi asli tanggal 2013-08-07. Diakses tanggal 2013-06-18. 
  4. ^ a b c d e "Wisata Budaya Aceh Besar di situs NAD". Diarsipkan dari versi asli tanggal 2007-09-28. Diakses tanggal 2011-12-12. 

Peunawôt luwa peusaneut