Bahsa dairah di Acèh

Bahsa Acèh nakeuh saboh dari sekian bahsa di Acèh. Bahsa Acèh geupakèk lé ladôm ureuëng nyang na di Acèh. Di sampéng bahsa Acèh, na cit bahsa la'én di Acèh. Bahsa la'én nyan nakeuh bahsa Gayo, bahsa Alaih, bahsa Teumiëng, bahsa Devayan, bahsa Sigulai, bahsa Haloban, bahsa Boang, bahsa Jamèë atawa bahsa Aneuk Jamèë ngön bahsa Kluët. Na cit bahsa Niëh nyang geungui bak gampông Ujung Sialit di pulo Banyak.Ban ban dum nyan geupeunan deungön bahsa da'irah Acèh.

Peuta bahsa di Acèh

Bahsa Acèh jeuët keu lambang identitas dan kebanggaan Acèh. Hai nyoë seusuai deungön fungsi bahsa da’irah seubagoë bahsa nasional. Di sampéng lambang keubanggaan ngön identitas nanggroë, bahsa Acèh na guna cit seubagoë alat perhubungan di dalam keuluarga ngön masyarakat da’irah, sarana peundukông budaya da’irah seureuta pendukông sastra da’irah di Acèh dan sastra da’irah Éndônèsiya.

Meunyö meunan, wajéb tateupeuë bahsa da’irah nyang na di Acèh nyoe dan pat-pat töh mantöng bahsa da’irah nyan geupakèk. Meunyo bahsa Acèh ka jeulah peunyeubaranjih paléng luwah. Jeuët takheun, bahsa Acèh geupakèk ban saboh wilayah Acèh.

Meunyo bahsa Jamèë atawa bahsa Aneuk Jamèë, hanya geugunakan awak nyang tinggai di da’irah Acèh Seulatan, Acèh Barat Daya, seubagian ubit da’irah Acèh Barat, Acèh Singkil, ngön Simeuluë. Meunan cit ngön bahsa Kluët, geupakèk lé ureueng nyang tinggai di Acèh Seulatan, nyang peunyeubaranjih di Kluët Utara, Kluët Seulatan, Kluët Timu ngon Kluët Teungöh.

‘Oh lheuëh nyan, bahsa da’irah la'én di Acèh nakeuh bahsa Simeuluë. Bahsa Simeuluë geupakèk lé ureuëng nyang tinggai di pulo Simeuluë. Di sampéng bahsa Simeuluë, di sidéh na cit bahsa Dèvayan, bahsa Sigulai, bahsa Lekon ngon bahsa Jamèë.

Bahsa Haloban geupakèk lé ureueng nyang tinggai di wilayah pulo Banyak. Sayangjih, bahsa Haloban dalam ancaman keupunahan, kareuna awak nyan leubèh seunang geupakèk bahsa Jamèë seubagoë bahsa pengantar dalam komunikasi siuroë-uroë. Di sampéng nyan, di sinoë na cit bahsa Boang.

Bahsa Gayo geupakèk lé ureuëng nyang tinggai di Dataran Tinggi Gayo (Acèh Teungoh ngon Bener Meriah). Bahsa Gayo geupakèk cit lé ureuëng nyang na di Gayo Lues, Kuta Canè, Acèh Teunggara, di sampéng di sidéh na cit bahsa Alah.

Bahsa da’irah nyang laén, nyang na di Acèh nakeuh bahsa Teumiëng. Bahsa Tamiëng na di Kabupaten Acèh Tamiang. Da’irah nyoë na Tamiang Hulu, na Tamiang Hilir.

Ban ban dum nyan nakeuh bahsa da’irah Acèh. Jadi, meunyo na kongrèh bahsa da’irah Acèh lagèë geupeugèt lé Dinah Keubudayaan Provinsi NAD thôn 2007, nyang geudiskusikan harôh babandum bahsa da’irah di Acèh, kön bahsa Acèh mantöng. Peunténg tapeugöt kongrèh nyan, kareuna bahsa meununjôkkan bangsa.