Ramadhan

Ramadhan (bahsa Arab: رمضان‎ Ramaḍān, IPA: [rɑmɑˈdˤɑːn] , Bahsa Parsi: رمضان‎ Ramazān, Bahsa Urdu: رمضان‎ Ramzān) nakeuh buleuën keu sikureuëng lam almanak Islam nyang na buleuën nyan teuka 'oh lheuëh buleuën Sya'ban ngon meuakhé buleuën Ramadhan 'oh meurumpok ngon buleuën Syawwal. Lam beuleuën Ramadhan nyoë Allah peu wajéb Puasa man sibeuleuën punoh. Puasa bak beuleuën Ramadhan nyoëkeuh nyang rôh lam rukôn Islam nyang limong peukara. Ramadhan nakeuh saboh beuleuën nyang cukôp that mulia bak Allah. Lam beuleuën neupeutrôn meubagoë rahmat ngon ampônan nibak Po.

Aneuk buleuën nyang leumah dilangèt Manama, Bahrain. Lam almanak Islam leumah aneuk buleuën nyan that peureulèe keu kri peuteuntèe trôh si uroë buleuën Ramadhan

Buleuën Ramadhan nyoë nakeuh buleuën nyang that meuseujarah lam tarèh ummat Islam, seubab nyang geuyakin lé bandum ummat Islam nakeuh phôn-phôn that Rasulullah SAW neuteurimöng wahyu nakeuh bak buleuën nyoë. Neutrôn Malaikat Jibril bak neupeusampoë peurèntah Allah keu Rasulullah SAW nakeuh ngon neuba wahyu nyang phôn masa Rasulullah na di guha Hira ngön neukheun lé Jibril bak Muhammad Bin 'Abdullah اقرأ باسم ربك الذي خلق nyoë keuh ayat phôn lam kitab suci Al-Qur'anul Karim.

Asai phôn narit Ramadhan

Ureueng meukat buka puasa bak peukan di Dhaka, Bangladesh

Lam padum-padum boh peuneugah keu bhaih asai nan buleuën Ramadhan nyan:

1. Geupeugah ma'na nibak narit Ramadhan teuka nibak narit الرمض (beuët: Ar-Ramadh) nyang areutijih: su'uëm nyang brat. Meu areuti Ramadhan nyan keu ummat Islam nakeuh su'uëm nyang that geutanggông lé ureuëng nyang puasa, su'uëm nyang teuka nibak deuk ngon grah. Su'uëm nyan keuh nyang jeuët ngon tôt dèsya mandum ureuëng nyang geupuasa, geupeumulia ngon meu 'ibadat lam buleuën nyan.
2. Na cit nyang geupeugah ngon رمضاء nyang areutijih ujeuën nyang jitrôn u bumoë lam musém khuëng. Meu areuti ngon na buleuën Ramadhan nyan u bé na dèsya nyang geupeubuët lé ummat Islam geurhah sampoë gléh ngon teuka bulëun Ramadhan. Meuhat keuh buleuën nyan jeuët keu watèe nyang that utama bagi ummat Islam keu geupeusuci tubôh lahé batén nibak kuto ngon dèsya.

Watèe

Aneuk buleuën bak uroë 1 Ramadhan

Keunira awai phôn Ramadhan lam 100 thôn

Almanak Islam nakeuh almanak nyang geukira ban lagèe leumah neuduëk beuleuën di langèt, uroë phôn trôh bak saboh saboh buleuën geupeuteuntèe ngon leumah aneuk buleuën bak kada deurjat nyang ka meuteuntèe. Buleuën Ramadhan jitamong lam keunira almanak jan ka leumah aneuk buleuën 'oh lhuëh jilôp mata uroë nibak akhé buleuën Sya'ban. Èleumèe ngon peupaih keunira uroë ngon buleuën lam sistem almanak Islam nakeuh geupeunan ngon Èleumèe Falaq. Lam keunira nyang na lam almanak Islam nakeuh jitamong Ramadhan:

M / Syamsi	Hijriah	Uroë phôn	Uroë neulheuëh
2003	1424	27 buleuën Siplôh	25 buleuën Siblah
2004	1425	15 buleuën Siplôh	13 buleuën Siblah
2005	1426	4 buleuën Siplôh	2 buleuën Siblah
2006	1427	24 buleuën Sikureuëng	23 buleuën Siplôh
2007	1428	13 buleuën Sikureuëng	12 buleuën Siplôh
2008	1429	1 buleuën Sikureuëng	30 buleuën Sikureuëng
2009	1430	22 buleuën Lapan	20 buleuën Sikureuëng
2010	1431	11 buleuën Lapan	9 buleuën Sikureuëng
2011	1432	1 buleuën Lapan	29 buleuën Lapan
2012	1433	20 buleuën Tujôh	18 buleuën Lapan
2013	1434	10 buleuën Tujôh	7 buleuën Lapan
2014	1435	28 buleuën Nam	27 buleuën Tujôh
2015	1436	18 buleuën Nam	16 buleuën Tujôh
2016	1437	6 buleuën Nam	5 buleuën Tujôh
2017	1438	27 buleuën Limong	25 buleuën Nam
Mandum keunira keu buleuën Ramadhan diateuh nyan keu thôn 2003-2017. Keunira nyan meuhajat keuna peunyata ngon keunalon aneuk buleuën atawa na kri la'én nyang sipakat ahli lam bideuëng nyan ngon saboh-saboh peundapat.

Bak kri ureuëng Islam peuteuntèe ngon peuteutap keu jitamong uroë sa buleuën Ramadhan nakeuh hana meusaban ngon hana sapeuë kheun lom bak neucok saboh peunutôh nyang saban. Meuladôm ureuëng Islam neucok peunutôh keu bahih nyan saban lagèe nyang meusaban ngon almanak nyang geunguy raseumi lé Keurajeuën Arab Saudi, na cit nyang geupeutheun kri keunalon aneuk buleuën bak da'irah maséng nanggroë, ka sampoë jeuët bak tiëp da'irah hana meusaban keuna leumah ngon hana aneuk buleuën bak malam awai Ramadhan.

Meuseubab nyan keuh phôn Ramadhan jeuët keu hana meusaban. Meuseubab siklus buleuën (kri meuputa buleuën bak jilingka planèt bumoë) nakeuh mandum neugara di dônya geukalon buleuën 24 jeuëm lheuëh jikalon lé ureuëng di wilayah paléng timu. Jeuët seuliséh leumah aneuk buleuën nyan antara le nanggroë nyan hana keuh saban. Conto: lam poh 19.00 WIB akhé Sya'ban di Jakarta hana leumah aneuk buleuën bak neuduëk deurjat nyang jeuët geukalon lé ureuëng nyang kalon. Teuma leupah 4 jeuëm lheuëh poh 19.00 WIB di Jakarta bunoë di Arab Saudi ka keubit leumah aneuk buleuën nyan disidéh ban lagèe neupeureulèe keu syarat. Jeuët keuh nibak thôn nyan uroë sa Ramadhan hana meusaban antara Jakarta ngon Riyadh.

Bak biasajih tiëp thôn lam almanak Islam thôn barô nakeuh teuka leubèh awai 11 sampoë 12 uroë dari thôn seugolom nyan meunyoë ta bandéng ngon almanak gregorian, nyang geucok bak jumeulah siklus mata uroë. Ngon èleumèe astronomi lé ureuëng meuhat jeuët geukira-kira mantong keu pajan phôn Ramadhan nyang na. Ngon nyang ka geukira nakeuh peureulè watèe 33 thôn keu peugisa langkah duwa blah buleuën bak mandum almanak thôn Islam. Lagèe phôn Ramadhan thôn 1990 M saban bak uroë 28 buleuen lhèe ngon phôn Ramadhan thôn 2023 M bak uroë 22 buleuen lhèe.

Tarèh peunténg lam buleuën Ramadhan

Padum-padum boh keujadian nyang peunténg nyang geuyakin teujadi lam buleuën Ramadhan nakeuh:

• 17 Ramadhan, Prang Badar meuhasé geupeumeunang lé ureuëng Islam.
• 20 Ramadhan, Rasululullah SAW geupeuta'lok Makkah.
• 21 Ramadhan, Ali bin Abi Thalib wafeuët lheuëh jipoh ngon peudeuëng bak ulèe duwa uroë seugolomnyan.

Utama buleuën Ramadhan

Khanduri buka puasa di Istambul Turki, khanduri lagèe nyoë meurata na bak ummat Islam. Nyoë khanduri nakeuh seudeukah keu geumita beunalah meulipat ganda nibak Po

Surat Al-'Alaq seubagoë ayat nyang phôn Neu peutrôn lé Poteuh Allah SWT

Lam neuyakin lé ummat Islam nakeuh nyang utama that (fadhilat) buleuën Ramadhan nyan that na rayeuk keu ummat peungikôt Nabi Muhammad SAW.

• Nakeuh bak buleuën nyan pintô syuruga Neupeuhah lé Po keu ureuëng nyang peubuët puasa wajéb ngon peuikôt ngon ibadat sunnah nyang la'én. Ban neukheun lé Nabi Muhammad SAW lam hadits

“	إذا كانت أول ليلة من رمضان ‏ ‏صفدت ‏ ‏الشياطين‏ ومردة ‏الجن وغلقت أبواب النار فلم يفتح منها باب وفتحت أبواب الجنة فلم يغلق منها باب ونادى مناد يا ‏ ‏باغي ‏ ‏الخير أقبل ويا ‏باغي ‏الشر أقصر ولله عتقاء من النار وذلك في كل ليلة	”
—سنن ابن ماجه

“	Meunyoë teuka malam phôn buleuën Ramadhan, ubéna syaithan Neuikat ngon ranté. Neutôp pintô nuraka ngon han neupeuhah lé, neupeuhah pintô syuruga ngon han neutôp lé. Neumeuhôi keuh keu ureuëng nyang teungoh meubuët jeuheuët (désya). Ho teuh di gata nyang teungoh meudèsya neupiyôh keuh nibak buët nyan. Lé Po teuh Allah ka Neupeuglah gata mandum nibak apui nuraka bak tiëp-tiëp malam buleuën Ramadhan.	”
—(Sunan Ibnu Majah)

• Nakeuh dalam buleuën Ramadhan nyoë na saboh malam nyang bagi ureuèng Islam nyang meutuwah tubôh jeuët geuteumèe pahla beunalah that rayeuk nibak Allah SWT. Malam nyang that geuharok lé ureuëng Islam bak buleuën Ramadhan nakeuh malam Laylatul Qadar, malam nyang leubèh jroh nibak 1000 buleuën. Malam geuteurimong madum hajat lé Po. Bak nyang brat geuyakin lé ureuëng Islam, malam nyan na bak 10 akhé buleun Ramadhan. Ka sampoë keu geupréh ngon geusambôt malam mulia nyan that ramèe ureuëng Islam nyang geujak peuteutap droë u meuseujid-meuseujid ngon geubeuët Al-Qur'an, dzikir, tahlil ngon geumeudu'a bak Allah SWT beu geuampôn dèsya. Ibadah peuteutap droë di meuseujid nyan geupeunan i'tikaf.

• Nakeuh lam buleuën Ramadhan nyan geulipat ganda pahla lé Allah keu ummat Islam. Lam buleuën nyan ummat Islam ka meulomba-lomba bak mita pahla. Leubèh le kri geumita pahla nyan nakeuh ngon meuseudeukah keu syèdara geuh nyang la'én. Beunalah pahla bak buleuën puasa geulipat teuleubèh na le nibak uroë-uroë nyang la'én.

Geupeutrôn Al-Qur'an

Dum ulama ka sipakat nakeuh kitab suci agama Islam Al-Qur'an phôn neuteurimong lé Rasulullah SAW bak buleuën Ramadhan, meunan keuh tarèh uroë neuteurimong wahyu phôn Al Qur'an nyan hana geutujan cit pajan uroë nyan. Lé Ahlussunnah wal Jama'ah ka geuteurimong meuphôm nakeuh Al Qur'an nyan geuteurimöng lé bak uroë 17 Ramadhan.

Laylatul Qadar

Laylatul Qadar nakeuh saboh malam nyang khusuih na lam buleuën Ramadhan. Malam nyoë geupeugah lam Al-Qur'an bak surah Al-Qadr, leubèh get nibak siribèe buleuën. Jan teuka malam nyoë hana keuh soë nyang tujan ngon meuhat, meunan keuh lam padum-padum boh riwayat malam nyoë na bak 10 nyang akhé buleuën Ramadhan. Leubèh istimewa laylatul qadar nyan geuniët na bak malam-malam nyang ganjé lagèe malam keu-21, 23, 25, 27 atawa keu-29. Ladôm ureuëng Islam biasajih hana geupeulingkeuë malam nyan ngon geupubuët ibadah ban sipanyang malam.

Ibadah lam buleuën Ramadhan

Seubagoë buleuën nyang peunoh ampônan keu ureuëng Islam, bak buleuën Ramadhan nyoë geupeurèntah pubuët padum-padum boh ibadah gèt nyan ibadah wajéb meunan pih ibadah nyan sunnah. Ibadah-ibadah bak buleuën Ramadhan nyan nakeuh:

Puasa wajéb

Ibadah nyang wajéb neupeubuët lé ummat Islam bak buleuën Ramadhan nakeuh ibadah puasa wajéb atawa nyang biasa geukheun ngon shaum (bahsa Arab: صوم‎). Puasa Ramadhan nyan geukeurija ban sipanyang buleuën, phôn bak watèe goh jiteubiët faja sampoë jilôp mata uroë. Keu beukai puasa nyan 'oh malam geubeudoh dum ureuëng keu geujak pajôh sawô ngon geucok niët keu puasa singoh uroë. Lheuh jitamong watèe imsak laju hanjeuët geupajôh sapuë pih lé ngon geutheun droë keubit-keubit dari peukara nyang jeuët keu bateuë puasa uroë nyan. Meunan ka jitamong watèe seumayang Mugréb meubarô keuh geupeubateuë puasa nyan ngon geuseumajôh peunajôh atawa geujb ië ngon geubeuët du'a khusuih.

Peudong malam Ramadhan

Jama'ah kaseuleusoë nibak seumayang Teurawèh di Makkah

Bak buleuën Ramadhan na saboh seumayang nyang khusuih geupeubuët lé ummat Islam bak watèe nyan. Seumayang nyan geupeunan seumayang Teurawèh hukôm seumayang nyan nakeuh sunnah muakkadah atawa sunnah nyang geupeubrat. Geupeubuët seumayang nyan 'oh malam uroë buleuën Ramadhan lheuëh nibak seumayang 'Isya. Biasajih bak geutanyoë ngon pat nyang la'én lé ummat Islam seumayang nyan geupeubuët ngon meu meu jama'ah. Neubut meujama'ah seumayang teurawèh nyan bak peuneugah ulama ahli tarèh nakeuh phnô geupubuët bak masa Khalifah Umar bin Khattab. Yôh masa Nabi cit meupadum go ngon hana kayém neupeudong seumayang Teurawèh ngon meujama'ah. Meukeusud Nabi hana neudawôk peudong Teurawèh meujama'ah nakeuh bah bk jeuët keu syek ummat neuh keu neuingat hukôm meukeurija seumayang Teurawèh nyan. Saweuëb meunyoë lé Nabi neupeubrat peurintah Teurawèh nyan ngon meu jama'ah neutakôt lé Nabi keu ummat Islam 'oh lheuëh masa gobnyan ka jiniët teuma seumayang Teurawèh nyan keu saboh seumayang wajéb bagi ummat Islam.

Kri geupubuët seumayang Teurawèh nyan nakeuh sigo niët keu duwa boh raka'at seumayang ngon geutôp ngon sigo saleuëm. Jumeulah mandum raka'at keu seumayang teurawèh nyan hana meusaban meunurôt maséng-maséng pham nibak ureuëng nyang yakin. Na nyang seumayang 20 raka'at na cit nyang 8 raka'at ngon maséng-maséng kri nyang peubuët nyan na geuba dali nyang jroh keu meuneumat keurija nyan. Nyang meusaban bak mandum ureuëng Islam bak geupeubuët seumayang Teurawèh nyan nakeuh bak beunileuëng seumayang witir nyang geupeubuët meunan ka sampôrna beunileuëng raka'at seumayang Teurawèh. Jumeulah raka'at witir nyang geukeurija nakeuh bak seugolom saleuëm phôn saboh raka'at ngon seugolom saleuëm keuduwa duwa reka'at. Nibak antara akhé seumayang teurawèh ngon awai seumayang witir nakeuh geubeuët du'a meulakèe seulamat hudép nyang jroh didônya ngon meubahgia singoh diuroē pagé.

Beuët kitab suci Al-Qur'an

Ummat Islam geupeurintah beu le meubeuët kitab suci Al-Qur'an bak uroë ngön malam buleuën Ramadhan

Lé ummat Islam nyang teungoh lam buleuën Ramadhan keubit han geupeusia meubacut pih peuluweuëng meu ibadah lam buleuën nyan. Uroë ngon malam dawôk ta kalon di nanggroë-nanggroë ureuëng Islam ka peunoh dum meuseujid ngon teumpat-teumpat ibadah nyang la'én. Meubeuët Al-Qur'an bak buleuën nyoë biasajih geukheun tadarus atawa lam bahsa Acèh geukheun meudaruih. Biasajih lé ureuëng nyang that fasèh ngon biasa meubeuët Al-Qur'an meuhasé keuh geupeutamat (bahsa Arab: khatam‎) neubeuët gobnyan bak beunileuëng meu duwa lheè go lam sigo buleuën Ramadhan. Bak meuseujid ngon teumpat-teumpat ibadah lagèe balèe seumayang ngon meunasah dum ureunëg geubeuët daruih nyan ngon meuramèe -ramè, riyôh keuh si'at dinanggroë-nanggroë nyang ramèe ureuëng Islam lagèe Indônèsia bak buleuën Ramadhan ngon su ureuëng beuët Al-Qur'an nyang meutawôk-tawôk dari meuseujid ngon meunasah bak tiëp gampông ngon banda.

Jakeuët Fitrah

Jakeuët fithrah geupeuwajéb bak buleuën Ramadhan, biasajih ta kalon ureuëng Islam geupeulheuëh jakeuët fitrah nyoë bak akhé buleuën nyan seugolom jitamong watèe seumayang uroë raya 'Aidul fitri. Tiëp-tiëp ureuëng Islam nyang na meusanggôp bak watèe nyan nakeuh geupeuwajéb bôh jakeuët fitrah nyoë. Jakeuet fitrah nyan geubôh ngon dabeuh peunajôh utama lam nanggroë ureuëng Islam, jumeulah nyang geubôh keu sah jakeuët fitrah nakeuh si gantang atawa ngon seunukat jinoë na 2,30 kg (meunyoë breuëh).

Malam uroë raya

Lheuëh geunap uroë ngon sampôrna buleuën Ramadhan nakeuh teuka buleuën Syawwal, bak uroë phôn Syawwal nakeuh uroë raya keu ummat Islam, uroë raya 'Aidul Fitri nanjih. Bak malam 'Aidul Fitri nyan ummat Islam hana lé geuseumayang Teurawèh, lé ureuëng agam dari lheuëh buka puasa ka meuramèe-ramèe geulangkah u meuseujid ngon meumacam teumpat ibadah nyang la'én keu geujak meuteukeubi (takbir) uroë raya. Dilèe kon di nanggroë-nanggroë Islam lagèe di Indônèsia malam teukeubi uroë raya nyan biasajih geupeugot keurija teukeubi keuliléng gampông ramèe-ramèe ngon geupèh tambô sira geukheun teukeubi ban sipanyang rot uëh nyang geujak. Jinoë buët lagèe nyan ka jareuëng na bak ladôm da'irah. Malam teukeubi jinoë ka geucok aju keu malam dum ureuëng geujak meubeulanja dabeuëh peunajôh ngon neunguy bak keudèe ngon peukan. Ladôm aneuk muda ka laloë awaknyan ngon jitöt marcôn ka hana jipadôli lé keu meucok pahla meuteukeubi bak malam uroë raya. Tinggai keuh di meuseujid atawa meunasah nakeuh ureuëng-ureuëng tuha ngon na meupadum droë aneuk muda nyang teungoh lam masa meununtut èleumèe agama, nyankeuh ureuëng nyan treuk nyang mantong peurayeuk malam 'Aidul Fitri lawét nyoë.

Peunawôt luwa

• (Inggréh) Ramadan 2013
• (Inggréh) Islamic-Western Calendar Converter (Based on the Arithmetical or Tabular Calendar)
• (Inggréh) The Umm al-Qura Calendar of Saudi Arabia
• (Inggréh) Predicting the First Visibility of the Lunar Crescent (with lunar crescent visibility maps to 2019)