Keurajeuën Teumiëng

Keurajeuën Teumiëng atawa Keurajeuën Banuwa Teumiëng nakeuh saboh keurajeuën Islam Meulayu nyang na di panté timu Sumatera. Keurajeuën nyoë na toë ngon keurajeuën Peureulak nyang ka leubèh away teudong di wilayah nyan. Keurajeuën nyan teudong bak keunira thôn 960 M sampoë thôn 1500 M bak watèe keurajeuën nyan geupeusaho lam keurajeuën Acèh Darussalam.

Tarèh

Lam seunurat tarèh bak batèe keuneubah masa keurajeuën Sriwijaya na jiseubôt nan Negeri Tamiang seubagoë saboh wilayah nyang na lam kuwasa Sriwijaya di Palembang. Lam kitab China Wee Pei Shih Teumiëng jikheun ngon nan Kan Pei Chiang, lam kitab Majapahit Negarakertagama jikheun nan Tumiang. Meunan cit bak situs keuneubah seujarah nyang la'én lé that meuseubôt keurajeuën Banuwa Teumiëng seubagoë saboh keurajeuën nyang meujaya bak masa nyan.

Raja phôn nyang puga keurajeuën nakeuh raja Tan Gada nyang geupuga keurajeuën bak thôn 960 M. Nang nanggroë keurajeuën geupuga di Bandar Serangjaya. Banda nyan jiseurang lé raja Chola I dari India lam saboh prang, bak masa hancô keurajeuën nyan Tan Gada ka jipoh lé aseuka Chola. Dudoë lheuëh nibak prang lé aneuk raja Tan Gada nyang asé peuseulamat droë ka geupinah nang nanggroë Banuwa Teumiëng bak teumpat nyang leubéh ji'ôh ngon la'ôt. Banda barô geupuga di Bukit Karang. Bak teumpat barô nyan keurajeuën ka leubèh hayeuë ngon leubèh gét nibak nyang ka, raja raja Teumiëng nyang na meuduëk ngon meukuwasa dari sinan nakeuh Tan Penuh (1023–1044), Tan Kelat (1044–1088), Tan Indah (1088–1122), Tan Banda (1122–1150), ngon Tan Penok (1150–1190).

Watèe Tan Penok meuninggai hana geukeubah aneuk keu, nyang gantoë jeuët keu raja nakeuh geu angkèë aneuk seubôt gobnyan Pucôk Sulôh. Lam masa kuwasa wangsa raja Pucôk Sulôh nyan keuh keurajeuën Banuwa Teumiëng ka leubèh hayeuë lam tarèh keurajeuën di Bukét Karang nyan.